Blog zakończony, dostępny jako archiwum

Blog Michała Januszewskiego to już zamknięty projekt. Rzeczą młodzieńczą było pisać o wszystkim i przejawiać nazbyt interaktywne postawy wobec świata. Dziękuję wszystkim czytelnikom i komentatorom, którzy współtworzyli ze mną to miejsce wymiany myśli, poglądów i polemik. Statystyki przedstawiają się bardzo imponująco: zarejestrowano blisko 31 tys. odwiedzin. Wszystkie archiwalne wpisy i komentarze pozostaną dostępne. Niestety liczne teksty zostały skradzione z bloga i dyskusji. Niech więc oryginały świadczą o prawdziwym autorstwie.

wtorek, 27 października 2009

Ostatnie 3 dni i pierścień Gygesa

Pozostaję ostatnio pod wrażeniem hiszpańskiego filmu "3 Dias" (link). Schemat tego obrazu jest mocno eksploatowany w kinie. Do Ziemi zbliża się meteoryt, który jest na tyle duży, że jego kolizja z naszą planetą spowoduje zagładę ludzkości i w ogóle życia. Większość filmów, jak dotąd przedstawiała histeryczne próby zapobieżenia katastrofie. Wspomniany obraz jest jednak inny. Twórcy skoncentrowali się na ukazaniu człowieka, społeczeństwa w obliczu pewnej zagłady.

Reakcje są bardzo zróżnicowane. Tak jak możemy się domyślać, w obliczu paraliżu wymiaru sprawiedliwości i końca myślenia o nieuchronności kary, osadzeni uciekają z więzień. Rośnie przestępczość, ulice miast zamieniają się w spływające krwią pola bitew. Świat staje się urzeczywistnieniem apokaliptycznych wydarzeń, nocne niebo przecinają coraz częściej spadające meteoryty. Ziemia zamarła przed ostateczną katastrofą.

Przejdę teraz do zasadniczej części moich rozważań. Zastanówmy się najpierw, co powstrzymuje ludzi przed złem?

1. ograniczenia wewnętrzne - natury moralnej i etycznej

2. ograniczenia zewnętrzne - lęk przed karą spowodowaną złamaniem prawa, lub zasad wypracowanych przez społeczeństwo

Jest dla mnie oczywistym, że bardzo rzadko zastanawiamy się, co powstrzymuje nas przed złem. Nie zdajemy sobie sprawy z tego,  w jaki sposób nasza prawość jest utrzymywana w ryzach. Wydaje mi się, że bardzo trudno dokonać analizy, która odpowie na nasze pytanie. Nawet jeżeli przemyślenia zaprowadzą nas do wniosków, nie będziemy mieli pewności co do tego czy w sytuacji granicznej zachowamy się zgodnie z przewidywaniami. Zapewne pamiętamy platońską opowieść o pierścieniu Gygesa, w której pasterz znalazł pierścień umożliwiający niewidzialność.

Jedynie sytuacja, w której ograniczenia zewnętrzne przestają działać może pokazać jak silna jest konstrukcja moralna lub etyczna człowieka. Dotykamy zatem problemu kształcenia moralnego. Jest to temat szczególnie ważny dla rodziców. Pozostaje pytanie, jak wychować aby wychowanek, który otrzymałby szansę skorzystania z pierścienia Gygesa lub znalazłby się w sytuacji pokazanej w filmie "3 Dias", zachowałby swoją etyczność lub moralność.